მეძავი

როლანდი ყოფილი „კაგებეშნიკი“ იყო, თუმცა, ნათქვამია, რომ ყოფილი „კაგებეშნიკები“ არ არსებობენ... არ არსებობენ ყოფილი მეძავებიც. თუ ერთხელ მაინც დაგედო მეძავის იარლიყი, მთელი ცხოვრება რომ ლოცვითა და მონანიებით გადაიტყავო მუხლები, მაინც მეძავის სახელით მოკვდები.

მე მერი მქვია და ყოფილი მეძავი ვარ...

როლანდი ჩემი კარის მეზობელი იყო და ცოლს რომ გაშორდა, ბინა მას გაუყო და საცხოვრებლად ჩვენს ეზოში გადმოვიდა. მაშინ მე ბავშვი ვიყავი – თოთხმეტი წლის და ისეთი ზრდილობიანი და მიამიტი, რომ ყველა უფროსი ადამიანი ჩემზე ჭკვიანი მეგონა. არ ვიცოდი, რა იყო ბოროტება. გამარჯობის თქმას ვერავინ დამასწრებდა. მზად ვიყავი, ყველასთვის დახმარების ხელი გემეწვდინა და ტყუილს ხომ არაფრით არ ვიტყოდი. ის კი არა ვერც წარმომედგინა, თუ ვინმეს მოტყუება ან ტყუილის თქმა შეეძლო.

დედისერთა ვიყავი. ძალიან წესიერი მშობლები მყავდა და არ მახსოვს, რომ მათ ოდესმე ერთმანეთისთვის ხმა აეწიათ ან გადაკრული სიტყვა ეთქვათ.

მამაჩემი ცნობილი ქირურგი იყო, დედაჩემი კი – პედიატრი და ალბათ, მეც მათ კვალს დავადგებოდი, რომ არა ბედის უკუღმართობა.

ყველაფერი კი იმ წყეულ დღეს დაიწყო. კვირას მთელი კლასი ჩარგალში ვიყავით ექსკურსიაზე. თბილი მაისი იდგა და ყველაფერი ყვაოდა. საღამოს თბილისში რომ დავბრუნდი და სახლის კარზე დავაკაკუნე, არავინ გამიღო. მერე როლანდის კარზეც დავუკაკუნე, მაგრამ არც ის აღმოჩნდა სახლში. არც ბინის გასაღები აღმოჩნდა პატარა სკივრში. ჩვეულებისამებრ, როცა მშობლები სახლში არ იყვნენ, გასაღებს სკივრში მიტოვებდნენ. კვირა დღე იყო და ჩემები უეჭველად შინ უნდა ყოფილიყვნენ. არც წერილი დამხვდა კარზე მიმაგრებული და როცა ყველაფერი გავიაზრე, შიშმა ამიტანა. არ ვიცოდი, რა მექნა. ეზოში ჩავედი. სკამზე ჩამოვჯექი და დედ-მამის ლოდინი დავიწყე. ღამის 10 საათი სრულდებოდა, როცა მართა დეიდა გამოჩნდა სარეცხით სავსე, უზარმაზარი ტაშტით და ონკანს მიუდგა გასავლებად. ისე იყო გართული თავისი საქმიანობით, რომ გვიან შემამჩნია და მკითხა:

– საღამო მშვიდობისა, მერიკო. აქ რას აკეთებ, რატომ ზიხარ?

– გამარჯობა, დეიდა მართა. მშობლებს ველოდები.

– მშობლებს? – გაუკვირდა მართა დეიდას.

– დიახ.

– შენ სად იყავი?

– ჩარგალში, კლასთან ერთად ექსკურსიაზე. ცოტა ხნის წინ დავბრუნდი და სახლში არ დამხვდნენ.

– მერედა არც გასაღები დაგიტოვეს? – მკითხა მართა დეიდამ, რადგან მთელმა ეზომ იცოდა, როგორც ხდებოდა ასეთ შემთხვევებში.

– არც წერილი?

– სამსახურში ხომ არ შემორჩნენ?

– დღეს არ მუშაობდნენ.

– იქნებ მამა სასწრაფო ოპერაციაზე გამოიძახეს?

– დედა? – კითხვა შევუბრუნე მართა დეიდას.

მართა დეიდა ჩაფიქრდა და მითხრა:

– იქნებ სტუმრად წავიდნენ და გასაღების დატოვება დაავიწყდათ?

– არ მგონია, დეიდა მართა. არასდროს დავიწყებიათ და...

დეიდა მართა ჩაფიქრდა და მითხრა:

– მთელი დღე შუშაბანდში ვიყავი და არ დამინახავს, რომ შენები სადმე წასულიყვნენ, თვალიც კი არ მომიკრავს მათთვის. ნეტავ, სადარბაზოდან ხომ არ გავიდოდნენ?

– არ მგონია, დეიდა მართა. ყოველთვის ეზოდან გადიან. სადარბაზოდან რომ გავიდნენ, შორი გზა უნდა მოიარონ… არა, არ გავიდოდნენ, – დამაჯერებლად ვუთხარი მართა დეიდას.

მეტი რომ ვერაფერი მოიფიქრა, მართა დეიდამ მითხრა:

– დამელოდე და თუ კიდევ არ გამოჩნდნენ, სანამ სარეცხს გავავლებ, ჩემთან ავიდეთ.

ჩემები არ ჩანდნენ. ამასობაში ღამის თერთმეტი საათი შესრულდა. მე მართა დეიდას ავყევი სახლში. ძალიან დავიძაბე და მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან მშიოდა, ვახშამზე უარი ვუთხარი და მხოლოდ ერთი ჭიქა წყალი დავლიე. ერთხანს მართა დეიდა მამხნევებდა და მეუბნებოდა:

– მალე მოვლენ, მალე მოვლენო. ჩვენ შუშაბანდში ვისხედით და ჩემს ბინას თვალს არ ვაცილებდით, მაგრამ ფარდები კვლავ ჩამოფარებული იყო და არც შუქი ჩანდა. ამასობაში ღამის პირველი საათი შესრულდა. მიუხედავად იმისა, რომ მართა დეიდა ცდილობდა, არაფერი შემემჩნია, მას უფრო და უფრო ეტყობოდა მღელვარება. ბოლოს კი ვეღარ მოითმინა და მითხრა:

– მერიკო, შვილო, ზურიკოს დავურეკავ და რამეს მოიფიქრებს. დღეს მორიგეა.

ზურიკო მართა დეიდას ვაჟი იყო, სისხლის სამართლის სამძებროში მუშაობდა ჩვენს რაიონში. მილიციის განყოფილება კი ჩვენი იტალიური ეზოდან ორასიოდე მეტრში მდებარეობდა. მართა დეიდამ მას დაურეკა, მოკლედ მოუყვა ყველაფერი და ყურმილი რომ დაკიდა, მითხრა:

– ახლავე მოვა. არ ინერვიულო, შვილო.

ალბათ, ორიოდე წუთი იყო გასული დეიდა მართას ზარიდან, რომ ზურიკომ მანქანა ეზოში შემოაქროლა. იქიდან კი მასთან ერთად კიდევ სამი კაცი, მისი თანამშრომლები გადმოვიდნენ. ჩვენ შუშაბანდიდან ვიყურებოდით. ზურიკომ ხელი დაგვიქნია და თქვა:

– შევალთ და ვნახავთ, ბინაში რა ხდება.

– ფრთხილად, შვილო! – ჩასძახა ზურიკოს დეიდა მართამ.

ზურიკომ ჩემი სახლის შუშაბანდს ეზოს უზარმაზარი კიბე მიადგა და აძვრა. შემდეგ ფანჯარა ჩაამსხვრია, ჩარჩოში ხელი შეყო, ურდული გასწია, გააღო და ჩვენს ბინაში ფრთხილად შევიდა. მე და დეიდა მართა თვალს არ ვაშორებდით ჩემს ბინას, სადაც მალევე აინთო შუქი. ზურიკომ ჩვენი შუშაბანდიდან თავი გამოჰყო და ეზოში მდგომ თავის კოლეგებს რაღაც ხმადაბლა უთხრა. ისინიც კიბეზე ავიდნენ. იმ წუთას მე ვერაფერს მივხვდი და მხოლოდ დეიდა მართას შევავლე თვალი, რომელიც მიტკალივით იყო გაფითრებული და ყბა უკანკალებდა. მან ნაძალადევად გამიღიმა და მითხრა:

– შევიდეთ ოთახში, მერიკო! ცოტა არ იყოს, შემცივდა. ღამეა. მაინც მეშინია, რევმატიზმი არ გამირთულდეს.

– მე სახლში ავალ და იქ დაველოდები ჩემებს, – ვუთხარი მართა დეიდას.

ამ სიტყვების გაგონებაზე, მართა დეიდას სახე ეცვალა და ისტერიკულად წამოიყვირა.

– არა, არა! აქ იყავი. იქ ახლა მილიციელები არიან და მუშაობენ. შენ იქ რა გინდა? მერე წახვალ.

– ჩემებს რომ არ დავხვდები, რას იფიქრებენ? – მიამიტურად ვთქვი მე.

– მილიციელები ეტყვიან, რომ აქ ხარ, – მითხრა დეიდა მართამ, სხვა რომ ვერაფერი მოიფიქრა.

როგორც შემდგომ შევიტყვე, მილიციელებმა ჩემი მშობლები მოკლულები აღმოაჩინეს ბინაში. წაღებული იყო ყველაფერი, თუკი რამ ძვირფასეულობა და ფული გვქონდა. მეორე დღეს პირადად მე ჩამოვწერე დაკარგული ნივთების სია და ბოლოს თანხის რაოდენობაც მივუწერე – 900 მანეთი. იმ ღამეს კი დაღლილობისგან ტახტზე ჩამეძინა დეიდა მართას სახლში.

თავიდან ვერც კი აღვიქვამდი, რომ მშობლები აღარ მყავდა. შოკში ვიყავი. ჩემს ირგვლივ რა ხდებოდა, ვერ ვიაზრებდი. არც ჩემი დედ-მამის მკვლელობის საქმე იძვროდა ადგილიდან. თუმცა, ზურიკო ყველა ღონეს ხმარობდა მის გასახსნელად. როგორც შემდგომ გავიგე, მას მთელი ქალაქი დაუყენებია ფეხზე. ყველა პოტენციური დამნაშავე, ანუ ასეთი საქმის მქნელი დაუმუშავებია, მაგრამ შედეგი ნულის ტოლი იყო. ამიტომ, საქმე გაუხსნელი დარჩა და არქივში შეინახეს.

იმჟამინდელი კანონების მიხედვით, ან უდედმამო ბავშვთა სახლში უნდა გავემწესებინეთ, ან მეურვე უნდა მოემაგრებინათ ჩემთვის. მეურვედ კი დედაჩემის დეიდა, ანუ ბებიაჩემის და დანიშნეს, რადგან, უფრო ახლო ნათესავი არ მყავდა. უფრო სწორად კი, სხვა ნათესავი საერთოდ არ მყავდა და სწორედ ქეთინო ბებია იყო ჩემი ერთადერთი სისხლისმიერი ნათესავი.

ქეთინო ბებია 67 წლის გაუთხოვარი, მარტოხელა ქალი იყო. ის სოფლიდან ჩამოიყვანეს, სადაც მარტო ცხოვრობდა. საკმაოდ ენერგიული და კარგი ქალი იყო. პროფესიით. ის სოფლის სკოლაში ისტორიას ასწავლიდა. მაგრამ ჩემ გამო თავის სამსახურს თავი დაანება და თბილისში გადმოვიდა საცხოვრებლად და სამუშაოდ. კარგი სპეციალისტი იყო. სკოლა კი, სადაც ის მოეწყო, ჩვენი სახლიდან 100 მეტრში მდებარეობდა და მეც იქ ვსწავლობდი. მე და ქეთინო ბებია დილით ერთად მივდიოდით სკოლაში და დღის მეორე ნახევარში ერთადვე ვბრუნდებოდით სახლში. ქეთინო ბებია განათლებული ქალი იყო, ძალიან მზრუნველი. ეტყობოდა, ახალგაზრდობაში ლამაზი ქალი უნდა ყოფილიყო. ძველი შარმი მას ასაკშიც შემორჩენილი ჰქონდა. წლები არც კი ეტყობოდა და საერთოდ, სულაც არ ჰგავდა „სტარაია ძევას“. როგორც ძველ სამსახურში, ასევე ახალშიც მთელ კოლექტივს უყვარდა. ბავშვები კი აღმერთებდნენ. ერთს არ დაიყვირებდა, ხმასაც კი არ აუწევდა და ეგრეთ წოდებულ, დაუმორჩილებელ, რთულად აღსაზრდელ ბავშვებს თავისი კეთილგანწყობითა და სათნოებით მართავდა. ყველაფერთან ერთად, სანიმუშო მზარეულიც იყო და ისეთ გემრიელ კერძებს ამზადებდა, რომ თითებს ჩაიკვნეტდი. ჩემზე ხომ გადაყოლილი იყო. ზრუნვასა და სითბოს არ მაკლებდა. მივლიდა, მპატრონობდა. ამ ცხოვრების ავან-ჩავანს საფუძვლიანად მასწავლიდა. თუმცა, ზედმეტი დარიგებებითა და ჭკუის სწავლებით არასდროს მიხვრეტდა ტვინს. ერთი სიტყვით, ძალიან დადებითი პიროვნება იყო და ჩემი აზრით, ნაკლი არ გააჩნდა. ქეთინო ბებიას ერთადერთი მინუსი მისი გაუთხოვრობა და უშვილობა იყო. ვერ ვიტყვი, რომ მან ჩემი მშობლები დამავიწყა, მაგრამ ქეთინო ბებია ძალიან მიყვარდა და ისე შევეჩვიე, რომ მის გარეშე ერთი წუთიც ვეღარ ვძლებდი. თუმცა, მასთან ურთიერთობაში ყოველთვის ვიცავდი სუბორდინაციას და არასოდეს ვაძლევდი საკუთარ თავს ფამილარობის უფლებას. როგორც უკვე აღვნიშნე, ადამიანისადმი უაღრესად კეთილგანწყობილი იყო და მისი პირიდან ვინმეს ლანძღვა ან, თუნდაც, გაკიცხვა, არასოდეს გამეგო. თუმცა, ვამჩნევდი, რომ ჩვენს კარის მეზობელს, „კაგებეშნიკ“ როლანდს ვერ გუობდა და ყოველმხრივ გაურბოდა მასთან ურთიერთობას. თუმცა, ამის შესახებ არ ლაპარაკობდა და მე ამას ჩემი დაკვირვებით მივხვდი. იმ პერიოდში როლანდი უკვე დათხოვნილი იყო სამსახურიდან. მეზობლები ჩურჩულით ლაპარაკობდნენ, როლანდი, თურმე, შანტაჟისთვის, უფრო სწორად კი ფულის გამოძალვის მცდელობისთვის გამოუგდიათ უშიშროების ორგანოდან. როგორც გავიგე, მას ვიღაც „ცეხავიკისთვის“ მიუკითხავს და მისი არალეგალური ფინანსური საქმიანობის მამხილებელი საბუთები უჩვენებია და გაუმჟღავნებლობის სანაცვლოდ, ოცი ათასი მანეთი მოუთხოვია. „ცეხავიკს“ კი, თურმე, უკვე „კაგებე“ აჯდა კუდზე და როდესაც როლანდი მასთან მოთხოვნილი თანხის ასაღებად მივიდა, „ცეხავიკთან“ ერთად დააკავეს, თუმცა დაჭერით მხოლოდ „ცეხავიკი“ დაიჭირეს, როლანდი კი სამსახურიდან დაითხოვეს. ეს ისტორია ქეთინო ბებიამაც იცოდა და მართალია, არაფერს ამბობდა, მაგრამ მისადმი ზიზღი აშკარად ეტყობოდა.

ქეთინო ბებიას განსაკუთრებულად კარგი ურთიერთობა მართა დეიდასთან ჩამოუყალიბდა. მოცალეობის ჟამს მართა დეიდა ჩვენთან ჩამოდიოდა. ქალები ერთად სვამდნენ ყავას და საუბრობდნენ. თუმცა, ეს საუბრები ყოველთვის ჩემ გარეშე იმართებოდა, ყველაზე ხშირად – გვიან საღამოს, მაშინ, როდესაც მე უკვე მეძინა და რომც არ მძინებოდა, როგორ გავბედავდი მათთან დაჯდომასა და მათი საუბრის მოსმენას.

ერთ საღამოს, როდესაც უკვე საწოლში ვიყავი და წესით, უნდა მძინებოდა, რატომღაც რული ახლოსაც არ მომეკარა. სწორედ ამ დროს მოვიდა ჩვენთან მართა დეიდა. ქეთინო ბებიამ ყავა მოადუღა და ქალები სამზარეულოში დასხდნენ. ჩემი საძინებელი სწორედ სამზარეულოს ემიჯნებოდა. ძალიან თხელი კედელი იყო და ყურს თუ მიადებდი, მის იქით რასაც ლაპარაკობდნენ, ყველაფერს გაიგონებდი. უძილობამ და ბავშვურმა ცნობისმოყვარეობამ თავისი ქნა. საწოლიდან ჩუმად წამოვდექი, კედელს ყური მივადე და ქალების საუბრის მოსმენას შევუდექი. მათ აქეთურ-იქითური თქვეს. ყველა საჭირბოროტო თემა განიხილეს და უცებ როლანდზე ჩამოვარდა ლაპარაკი. საუბრისას მართა დეიდამ ქეთინო ბებიას უთხრა:

– ქეთევან, გეტყობა, რომ ეს ჩვენი მეზობელი როლანდი მაინცდამაინც არ უნდა გეპიტნავებოდეს.

– ძალიან მეტყობა?

– მე გატყობ. მართალია, არც მე მეხატება გულზე ეს ყოფილი „კაგებეშნიკი“, მაგრამ შენსავით ასე აშკარად არ ვერიდები მასთან ურთიერთობას.

– ყოფილი „კაგებეშნიკები“ არ არსებობენ. მეტსაც გეტყვი, მაგ ნაძირლებში, ეგრეთ წოდებული, ყოფილები უფრო მეტად ნაძირლები არიან, უფრო მეტად გაბოროტებულები, დაბოღმილები და ასჯერ მეტი სისაძაგლის ჩამდენნი, ვიდრე მოქმედი თანამშრომლები.

– ამას რომ ამბობ, გეტყობა, საამისო მიზეზიც გაქვს, ჩემო ქეთევან.

– ეჰ, ვაგლახ, რომ მაქვს და მეტიც...

– მაინც, რა, თუ საიდუმლო არაა?

მართა დეიდა თამბაქოს მომხმარებელი იყო და ამას არ მალავდა. ჩემ წინაც ხშირად გაუბოლებია, თუმცა ყოველთვის ხაზს უსვამდა, რომ მოწევა ცუდი იყო, მით უმეტეს, ქალისთვის.... მართა დეიდას მეუღლე ტრაგიკულად დაეღუპა და ქალმა მაშინ დაიწყო მოწევა. მისი მეუღლე მილიციელი ყოფილა და ერთი ბანდის აყვანის დროს ურთიერთსროლისას დაღუპულა. სწორედ იმ ტრაგიკულ დღეს დავბადებულვარ მე. დეიდა მართასაც იმ დღეს დაუწყია სიგარეტის მოწევა და თამბაქოს მოხმარების ჩემი ასაკის სტაჟი ჰქონდა. იმ ღამესაც ეწეოდა, როდესაც ქეთინო ბებიასთან მის საუბარს ჩუმად ვისმენდი.

– თუ გაინტერესებს, მოგიყვები, – თქვა ქეთინო ბებიამ და დაამატა, შეიძლება, მოვწიო?

– შენ რა, ეწევი, ქეთევან? – ჰკითხა მართა დეიდამ და თვალნათლივ წარმომიდგა მისი წარბებაწეული სახე და შეწითლებული ყვრიმალები. მას ყოველთვის ასე ემართებოდა, როდესაც რაიმე ძალიან გააოცებდა. მეც არანაკლებად ვიყავი გაკვირვებული.

– კი, სამწუხაროდ, ვეწევი. მაგრამ შენ ხარ პირველი, ვინც ეს შეიტყო. არ მინდა, რომ ეს მერიკომ გაიგოს. გოგონას ძალიან ვუყვარვარ. ყველაფერში მბაძავს და მეშინია, ცუდი მაგალითი არ გამოვდგე მისთვის.

გაგრძელება შემდეგ ნომერში