როგორ იბრძოდა მთელი ცხოვრება ალექსანდრე ფიცხელაუროვი და რომელი მწერლის რომანშია ის მოხსენიებული

ალექსანდრე ახალგაზდობიდანვე სამხედრო სამსახურში იყო ჩაბმული. იყო ნოვოჩერკასკის ოლქის დონის არმიის კაზაკი. დონის კადეტთა კორპუსისა და იმპერატორ ნიკოლოზ მეორის სახელობის კავალერისტთა სასწავლებლის დასრულების შემდეგ მსახურობდა დონის მე-20 პოლკში. მონაწილეობდა რუსეთ-იაპონიისა და პირველ მსოფლიო ომებში. 1915 წელს მიენიჭა პოლკოვნიკის წოდება.

სამოქალაქო ომის დროს ალექსანდრე ფიცხელაუროვს „თეთრების“ ხელმძღვანელობაში ერთ-ერთი საკვანძო ადგილი ეკავა კაზაკთა მხრიდან: 1918 წლის გაზაფხულიდან ხელმძღვანელობდა დონელ კაზაკთა ჩრდილოეთის რაზმს, ხოლო მაისიდან – დონის არმიის ჩრდილოეთის დაჯგუფებას. იმავე წლის 11 მაისს აიღო ქალაქი ალექსანდრო-გრუშევსკი, რის შემდეგაც „წითლებისგან“ გაათავისუფლა მთელი ქვანახშირის რაიონი. ოთხდღიან ბრძოლაში გაანადგურა შჩადენკოს ორჯერ უფრო მრავალრიცხოვანი ნაწილები. ეს იყო დონელების პირველი ისეთი გამარჯვება, რომელსაც სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა – დაიწყო სტანიცებისა და სლობოდების სისტემატური გაწმენდა წითელი გვარდიისაგან. იმავე პერიოდში მიენიჭა გენერალ-მაიორის წოდება.

გენერალი ფიცხელაუროვი ცარიცინის რაზმებს მეთაურობდა – ხუთდღიან ბრძოლებში გაანადგურა მირონოვის შენაერთები, რომლებიც სარატოვის ოლქში შეიჭრნენ. 9 აგვისტოს აიღო ბოგუჩარი, შემდეგ – კალაჩი, პავლოვსკი, კანტემიროვკა და მიადგა ცარიცინს. ერზოვკისა და პიჩუჟინსკაიას აღების შემდეგ ის გავიდა ვოლგაზე და გაწყვიტა კავშირი ცარიცინის საბჭოთა ხელმძღვანელობასა და მოსკოვს შორის.

1918 წლის დეკემბრიდან ალექსანდრე ფიცხელაუროვი სტარობელსკის რაიონის გუბერნატორია. შემდეგ წელს დონის მე-5 დივიზიის მეთაურად გვევლინება. ის ხელმძღვანელობდა დონის არმიის შემადგენლობაში შემავალ ბრიგადას, შემდეგ – დონის საარმიო კორპუსს. 1919 წელს მიიღო გენერალ-ლეიტენანტის წოდება, 1920 წელს დაინიშნა მე-8 ფეხოსანთა პოლკის მეთაურად, ხოლო იმავე წლის მაისში ევაკუირებულ იქნა ყირიმში და დონის კორპუსის თადარიგში ირიცხებოდა.

1920 წლიდან ალექსანდრე ფიცხელაუროვი იმყოფება ემიგრაციაში საფრანგეთში. სამხედრო-პოლიტიკური საქმიანობა აქაც არ შეუწყვეტია. იყო გაზეთ „დონსკი მაიაკის“ პასუხისმგებელი რედაქტორი, სადაც გამოდიოდა კაზაკთა ზნეობრივი ფასეულობების დამცველად: „რაჟამს კაზაკთა საზოგადოებაში ფეხის შედგმას გადაწყვეტ, – მოძღვრავდა ერთგულ მკითხველს, – ნუ აჩქარდები, დააკვირდი, განსაჯე, ხოლო მასში ჩართვის შემდეგ ემსახურე მას მთელი გულით, მთელი გრძნობით. დაე, შენი სამსახური იყოს ხალხისა და ღმერთისათვის, იმისათვის, რისთვისაც მოევლინე შენ ამ ქვეყანას!“

თეთრგვარდიელი გენერალი ფიცხელაუროვი მოხსენიებულია რუსი მწერლის, მიხეილ შოლოხოვის რომანში „წყნარი დონი“.

გფკ-ის (კონტრრევოლუციასთან, სპეკულაციასა და დანაშაულებებთან მებრძოლი სრულიად რუსეთის საგანგებო კომისია) საგარეო განყოფილების მიერ 1921 წლის დეკემბერში მოსკოვში გაგზავნილ ინფორმაციაში (გრიფით „სრულიად საიდუმლო“) – „გერმანიის ტერიტორიაზე მოქმედი რუსული მონარქისტული ორგანიზაციები, მათი კავშირები ერთმანეთთან და სხვა სახელმწიფოებში არსებულ ანალოგიურ გაერთიანებებთან, პირადი შემადგენლობა და მუშაობა“, აღნიშნულია, რომ კონსტანტინოპოლში არსებობდა „დონელ მონარქისტთა საზოგადოება“, რომელსაც სათავეში ედგა ატამანი კრასნოვი. ამ ორგანიზაციაში ერთ-ერთ მთავარ როლს გენერალი ფიცხელაუროვიც თამაშობდა.

ალექსანდრე ფიცხელაუროვი გარდაიცვალა პარიზში 1928 წელს.

გამოყენებული მასალების წყარო: georoyal.ge; ჯავახიშვილი ნიკო. გენერალ–მაიორი ალექსანდრე ფიცხელაუროვი (ფიცხელაური) // ქართული დიპლომატია.http://www.nplg.gov.ge/.