რისთვის აჩუქეს არჩილ გომიაშვილს სტალინის სამოთახიანი ბინა, რომელშიც სტალინის ქალიშვილი სვეტლანა ალილუევა ცხოვრობდა

ბრწყინვალე ოსტაპ ბენდერი კრიმინალური სამყაროდან

იგი 1926 წლის 23 მარტს ყოფილი მწყემსის ოჯახში დაიბადა, რომელიც მწვერვალების დასაპყრობად ერთ მშვენიერ დღეს საქართველოდან შორს წავიდა და ჩაირიცხა „მოსკოვის წითელ პროფესორთა სკოლაში“. მიუხედავად მამის თხოვნისა, შვილისთვის ვიქტორი დაერქმიათ, ბავშვს ბაბუის, მღვდლის პატივსაცემად, არჩილი დაარქვეს. 1930-იან წლებში მამამისი, მიხეილ გომიაშვილი, ცრუ დენონსაციის გამო ბანაკში აღმოჩნდა და მხოლოდ ომის ბოლო წელს გაათავისუფლეს. არჩილი 16 წლის ასაკში თბილისის სამხატვრო სკოლაში შევიდა, სადაც ორი წელი სწავლობდა. უცებ ახალგაზრდა მხატვრის ჰობი თეატრი ხდება, სადაც ის მთელ თავისუფალ დროს ატარებს. ამ დროს ახალგაზრდა გიორგი ტოვსტონოგოვი, რომელიც თბილისში მუშაობდა, რამდენიმე შეკვეთას აძლევს ნიჭიერ მხატვარს ჰელმანის ამავე სახელწოდების პიესაზე დაფუძნებული სპექტაკლის – Chanterelles-ის, დიზაინისთვის, შემდეგ კი, ლეო ჰამერის პატარა როლსაც სთავაზობს.

1942 წელს არჩილ გომიაშვილს საგანმანათლებლო დაწესებულებიდან რიცხავენ. გაძევების მიზეზი მისი კავშირი კრიმინალურ სამყაროსთან, ასევე, კანონიერ ქურდ ჯაბა იოსელიანთან მეგობრობა გახდა. ის ხულიგნების ჯგუფთან ერთად დააკავეს, თუმცა იმ დროს იზოლატორში წინაპატიმრობა ძალიან ხანმოკლე იყო და მალევე გამოუშვეს. გიორგი ტოვსტონოგოვი გომიაშვილს ისევ მსახიობის ძალების მოსასინჯად ეპატიჟება და გომიაშვილიც ახლა უკვე მოსკოვს მიემგზავრება. მოსკოვის სამხატვრო თეატრალურ სკოლაში გამოცდებს აბარებს და წარმატებით სწავლობს, ვიდრე უსიამოვნო ამბავში არ გაეხვევა. მას კვლავ რიცხავენ უნივერსიტეტიდან, ამჯერად, კაფეში ჩხუბის გამო. ამის შემდეგ, იძულებული ხდება, სამშობლოში ჩამოვიდეს და დაწყებული თეატრალური კარიერა აქ გააგრძელოს. საქართველოში მას მარჯანიშვილის სახელობის აკადემიური თეატრის დასში შესთავაზეს ადგილი. შეთავაზებას იღებს, რასაც მარჯანიშვილის სცენაზე ბევრი წარმატებული როლი მოჰყვება. ათი წლის შემდეგ გადადის ფოთში, სადაც ჯერ გიორგი ერისთავის სახელობის თეატრში, შემდეგ გრიბოედოვის თეატრში მოღვაწეობს. კინოში მისი დებიუტი 31 წლის ასაკში შედგა, მანტაშეროვის როლით ფილმში – ფðåçâû÷ჭéíîå ïîðó÷åíèå, რომელიც ისტორიული ტრილოგიის პირველი ნაწილის მიხედვით, ბოლშევიკ კამოს ცხოვრებას შეეხება. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში პროფესიით მხატვარმა გომიაშვილმა მჭიდრო თანამშრომლობა დაიწყო მიხეილ ჭიაურელთან. არჩილი რეჟიორის ქალიშვილთან, სოფიკო ჭიაურელთან ერთად თამაშობს ფილმში – „რაც გინახავს, ვეღარ ნახავ“. მისი მრავალმხრივი ნიჭი ვლინდება გუგული მგელაძის ფილმებში.

ჯერ კიდევ ნაკლებად ცნობილი მსახიობ გომიაშვილის სამსახიობო ბიოგრაფიაში ნამდვილი ტრიუმფი იყო ლეონიდ გაიდაის კომედია „12 სკამი“, რომლის როლზეც გადაღებები დიდხანს გრძელდებოდა და სადაც ბრწყინვალე თაღლითის სახე შექმნა, თუმცა მან ოსტაპ ბენდერის იმიჯი პირველად სპექტაკლში მოირგო. ეს მიუზიკლი რეჟისორმა იური ლიუბიმოვმა 1958 წელს სპეციალურად მისთვის დადგა, რომელშიც არჩილ გომიაშვილი ბრწყინვალედ უკრავდა გიტარაზე და მღეროდა სპექტაკლის სხვა გმირებისთვის მათ შორის პანიკოვსკის, პაუნდის, ზოსია სინიცკაიასთვის... მან ამ როლით მთელი საბჭოთა კავშირი მოიარა. ამის შემდეგ მას ლეონიდ გაიდაი სთავაზობს როლს თავის ფილმში, რომელზედაც სხვათა შორის, რეჟისორი დიდხანს ეძებდა მსახიობს ბენდერის გმირის სახის შესაქმნელად და რომელზედაც ოცზე მეტი ცნობილი არტისტი გაისინჯა, მათ შორის ვლადიმერ ბასოვი, ვლადიმერ ვისოცკი, ალექსეი ბატალოვი, ოლეგ ბორისოვი, ვალენტინ გაფტი, ევგენი ევსტიგნეევი, ანდრეი მირონოვი, სპარტაკ მიშულინი, ალექსანდრე შირვინდტი, მიხაილ კოზაკოვი, ნიკოლაი რიბნიკოვი, ნიკოლაი ზომის კი, მუსლიმ მაგომაევი, მაგრამ რეჟისორმა მაინც ვერ იპოვა შესაფერისი, სანამ მისმა თანაშემწეებმა არ შესთავაზეს განეხილა ქართველი მსახიობი-მხატვრის კანდიდატურა, რომელიც ზედიზედ რამდენიმე წლის განმავლობაში საბჭოთა კავშირის სხვადასხვა სცენაზე წარმატებით ასახიერებდა „ბანკნოტებისთვის იდეოლოგიური მებრძოლის“ მტკიცე და დამაჯერებელ სახეს. მსახიობ-მხატვრის გასაცნობად გაიდაი მთელი გადამღები ჯგუფით, სპეციალურადაც კი გაემგზავრა გორკიში, სადაც იმ წუთებში არჩილ გომიაშვილი გასტროლებზე იმყოფებოდა. რეჟისორი კმაყოფილი დარჩა ხელოვანის სამსახიობო სტილით, მიუხედავად იმისა, რომ არჩილი თავის გმირზე 16 წლით უფროსი იყო, მაგრამ მისმა ახალგაზრდულმა ქარიზმამ და საკმაოდ მაღალმა ზრდამ მსახიობის ოსტატობაში, ბენდერის იმიჯი დამაჯერებლად აქცია. იმისდა მიუხედავად, რომ მის როლს ნაწილობრივ იური სარანცევი ახმოვანებდა, ხოლო სიმღერებს ვალერი ზოლოტუხინი ასრულებდა, არჩილ გომიაშვილმა საკავშირო პოპულარობა მოიპოვა და ის ეპოქის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეულ კინომსახიობად აღიარეს. „12 სკამის“ წარმატებების შემდეგ არჩილი მოსკოვში გადავიდა საცხოვრებლად. პროფესიით მხატვარს საბჭოთა კავშირი მინისტრთა საბჭოს საზეიმო სხდომაზე იბარებენ, სადაც სტალინის ერთ-ერთ ცათამბჯენში, სამოთახიანი ბინის ორდერს გადასცემენ, სადაც სტალინის ქალიშვილი სვეტლანა ალილუევა ცხოვრობდა. დედაქალაქში დასახლების შემდეგ არჩილი სამსახურს იწყებს „ლენინის კომკავშირის სახელობის თეატრში“, მაგრამ რადგან ახალგაზრდა რეჟისორ მარკ ზახაროვთან საერთო ენას ვერ გამონახავს, გარკვეული პერიოდის შემდეგ ტოვებს და პუშკინის სახელობის თეატრის დასის მსახიობი ხდება. მისი შემდგომი კინონამუშევრები კი იმდენად ეფექტური აღარ არის. მის წარმატებად შეიძლება ჩაითვალოს მსხვერპლის როლი დანელიას კომედიაში – „მიმინო“. არჩილ გომიაშვილმა ითამაშა ფილმში: „სახელმწიფო საზღვარი“, „ორმოცდამეერთე წელი“, „სტალინგრადი“, „ომი დასავლეთის მიმართულებით“, „სიკვდილის ანგელოზები“, „საუკუნის ტრაგედია“. რეჟისორები აღნიშნავდნენ მსახიობის დიდ გარეგნულ მსგავსებას სტალინთან, რაც ფოტოებიდანაც ჩანს, ასევე უნარს, ხელახლა შეექმნა შინაგანი ერთობა თავის გმირთან.

შემთხვევით გამხდარი მილიონერი

80-იანი წლების მიწურულს არჩილ გომიაშვილმა გადაწყვიტა, თავი მოესინჯა რეჟისორად და სცენარისტად. მისი ყურადღება მიიპყრო მილიონერი მაიკლ ფილდის ავტობიოგრაფიამ, რომელმაც თავისი კარიერა ნულიდან დაიწყო. მსახიობი მასზედ ფილმის გადასაღებად ერთ-ერთ ბიზნესმენს დაუკავშირდა და შესახვედრად დასავლეთ ბერლინში ჩავიდა. გადაღებებზე მოლაპარაკებები ჩაიშალა, თუმცა საბჭოთა მხატვრისა და მსახიობის მიმართ სიმპათიით განსჭვალულმა ფილდმა, მას ათი სათამაშო დარბაზი საკუთრებაში გადასცა. გარდა ამისა, გომიაშვილი მოულოდნელად მდიდარი კაცი გახდა. ის ერთ-ერთ გერმანულ კაზინოში შევიდა და ბოლო 100 ქულა შემთხვევითზე დადო. ფსონმა მოულოდნელად პლუსი ითამაშა და იღბალმა მას 100 ათასზე მეტი მოუტანა. ასე რომ, მას თავისუფლად ჰქონდა შესაძლებლობა, საკუთარი ბიზნესი დაეწყო. ასე გახდა 62 წლის ასაკში არჩილ გომიაშვილი შეძლებული ადამიანი. 1990 წელს მან მთელი თავისი ფული შეიტანა „სითი-ბიზნესში“. ორი წლის შემდეგ მისი კაპიტალი ღირსეულად გაიზარდა. მთელი თანხა ჩადო კëóხ Çîëîòîé Îñòჭï-ის პროექტში, რომლის საფუძველზეც გაიხსნა 90-იანი წლების დასაწყისის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული რესტორანი. გომიაშვილის კვებითი დაწესებულება იმ დროს ევროპის კონტინენტზე ერთ-ერთ საუკეთესოდ აღიარეს. ამან არჩილს კიდევ უფრო მეტი თავდაჯერებულობა შესძინა და ამჯერად, საკუთარი „იტალიური ბუტიკების“ შექმნას შეუდგა. ამის გარდა, არჩილ გომიაშვილმა, ასევე, თავი განიმტკიცა, როგორც კეთილშობილმა ქველმოქმედმა. ის ეხმარებოდა გდთკ-ის ღარიბ სტუდენტებს, ანაზღაურებდა მათ სწავლას, ასევე ხანდაზმულ ქართველ მსახიობებს, რომლებიც პოპულარობის დაკარგვით სიღარიბის ზღვარზე აღმოჩნდნენ.

გომიაშვილის ქალბატონები

არჩილ გომიაშვილი ყოველთვის დიდი პოპულარობით სარგებლობდა მშვენიერი სქესის წარმომადგენლებთან. მისი ქალები ერთ დროს იყვნენ რეჟისორი ტატიანა ლიოზნოვა, მსახიობი ტატიანა ოკუნევსკაია, რომელთანაც ის დაქორწინდა კიდეც, მაგრამ ყველა მათგანი მხოლოდ მოსკოვში ცხოვრების პერიოდში გამოჩნდა. გომიაშვილის პირველი ნამდვილი სიყვარული და ცოლი, წარმოშობით ქართველი იყო, რომელიც თბილისში გაიცნო. არჩილი ლიანასთან ერთად თეატრში მუშაობდა. პირველ ქორწინებაში გომიაშვილს ორი ვაჟი შეეძინა – ზურაბი, რომელიც შემდეგ ინჟინერი გახდა და მიხეილი, რომელმაც სამსახიობო განათლება მიიღო. ლიანასთან ქორწინება არჩილის ღალატის გამო გაწყდა. რამდენიმეწლიანი თავისუფალი ცხოვრების შემდეგ, რაც მისი სამსახიობო კარიერის აყვავების პერიოდს დაემთხვა, გომიაშვილის პირად ცხოვრებაში რადიკალური ცვლილებები მოხდა. მან გაიცნო ახალგაზრდა ბალერინა ტატიანა, რომელიც მისი მეორე ოფიციალური ცოლი გახდა. ის მსახიობზე ბევრად ახალგაზრდა იყო, მაგრამ სიცოცხლის ბოლომდე დარჩა მისი ერთგული თანაშემწე და საყვარელი ქალი. ახალ ოჯახში არჩილს ორი ქალიშვილი ჰყავდა – ნინა და ეკატერინა – ორივე შემოქმედებითი პიროვნება, რომლებმაც ცხოვრება სახვით ხელოვნებას დაუკავშირეს.