წელის ტკივილის მიზეზები და გამოსავალი

წელის ტკივილის ძირითადი მიზეზები

წელის ტკივილის მიზეზები მრავალფეროვანია და ძირითადად ხერხემლის, კუნთების ან ნერვული სისტემის პრობლემებთანაა დაკავშირებული:

1. ხერხემლის სტრუქტურული პრობლემები

• დისკის თიაქარი მალათაშუა დისკის გარე გარსის დაზიანება და შიდა ბირთვის გამოდევნა. ეს ხშირად ახდენს ზურგის ტვინის ნერვებზე ზეწოლას, რაც ძლიერ ტკივილს, ხშირად კი ფეხში გადაცემას (რადიკულოპათია, იშიასი) იწვევს;

• ოსტეოქონდროზი: ხერხემლის მალებისა და დისკების ქრონიკული დეგენერაციული ცვლილებები;

• სტენოზი (ზურგის არხის შევიწროება): ხერხემლის არხის შევიწროება, რაც ზეწოლას ახდენს ზურგის ტვინსა და ნერვებზე. იწვევს ტკივილსა და დაბუჟებას სიარულის დროს;

• სპონდილოლისთეზი: ერთი მალის მეორის მიმართ გადაადგილება, რაც ხშირად ნერვულ ფესვებზე ზეწოლით ვლინდება.

2. კუნთოვანი და რბილი ქსოვილების პრობლემები

• კუნთების დაჭიმვა/დაზიანება: მძიმე ტვირთის აწევა, უხერხული მოძრაობა ან სპორტული დაზიანება – ეს არის მწვავე წელის ტკივილის ყველაზე ხშირი მიზეზი;

• პერიფორმისის სინდრომი: მენჯის ღრმა კუნთის (პერიფორმისი) სპაზმი ან ანთება, რომელიც ხშირად აწვება საჯდომ ნერვს და იწვევს იშიასის მსგავს ტკივილს.

3. ანთებითი დაავადებები და ინფექციები

• მაანკილოზებელი სპონდილიტი: ქრონიკული ანთებითი დაავადება, რომელიც უპირატესად ხერხემლის სახსრებს აზიანებს;

• ართრიტი: ხერხემლის სახსრების ანთება (ფასეტური ართროპათია);

• ოსტეომიელიტი: ხერხემლის მალების ინფექცია (იშვიათია).

4. შინაგანი ორგანოების პრობლემები (ტკივილის ირადიაცია) ზოგჯერ ტკივილი წელში გადაეცემა სხვა ორგანოებიდან

• თირკმლის დაავადებები: კენჭები, პიელონეფრიტი;

• ქალის რეპროდუქციული სისტემის პრობლემები: ენდომეტრიოზი, ფიბროიდები;

• აორტის ანევრიზმა (იშვიათი, მაგრამ საშიში).

წელის ტკივილის მკურნალობა

მკურნალობა დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზზე, მაგრამ ზოგადი მიდგომა მოიცავს რამდენიმე ეტაპს:

1. კონსერვატიული მკურნალობა (ყველაზე ხშირი)

• წოლითი რეჟიმი და აქტივობის მოდიფიკაცია: მწვავე ტკივილის დროს რეკომენდებულია მოკლე დროით დასვენება (1-2 დღე), მაგრამ არა ხანგრძლივად. მნიშვნელოვანია აქტივობის შეზღუდვა, რომელიც ტკივილს იწვევს.

• მედიკამენტები: არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები, რომლებიც ამცირებენ ანთებასა და ტკივილს;

• კუნთების რელაქსანტები: გამოიყენება კუნთების ძლიერი სპაზმის დროს;

• ადგილობრივი მალამოები/გელები;

• ფიზიკური თერაპია და ვარჯიში: ეს არის ქრონიკული ტკივილისა და რეაბილიტაციის ქვაკუთხედი. ფიზიოთერაპევტი შეგირჩევთ სპეციალურ ვარჯიშებს წელის კუნთების გასამაგრებლად, მოქნილობის გასაუმჯობესებლად და პოზის კორექციისთვის;

• თერმული მკურნალობა: სიცივე (ყინული) – მწვავე დაზიანების დროს (პირველი 48 საათი) ანთების შესამცირებლად. სითბო – ქრონიკული ტკივილისა და კუნთების სპაზმის მოსახსნელად.

2. ინვაზიური მეთოდები

• ეპიდურული ინექციები: სტეროიდული პრეპარატების შეყვანა ნერვულ ფესვებთან ახლოს, ტკივილისა და ანთების შესამცირებლად (ხშირად გამოიყენება დისკის თიაქრის დროს).

3. ქირურგიული ჩარევა (იშვიათად) ქირურგიული მკურნალობა ინიშნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ კონსერვატიული მეთოდები ექვსი კვირის ან მეტი ხნის განმავლობაში უშედეგოა, ან თუ სახეზეა სერიოზული ნევროლოგიური სიმპტომები:

• მზარდი სისუსტე ფეხებში;

• შარდის ბუშტისა და სწორი ნაწლავის ფუნქციის მოშლა (ეგრეთ წოდებული, „ცხენის კუდის” სინდრომი – საჭიროა სასწრაფო ოპერაცია).