როგორ აგინა და სცემა სესილიამ გურამ ლორთქიფანიძეს

თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ვიცხოვრე, რადგან ბევრი ლამაზი ეპიზოდი მახსოვს, თუმცა მძიმე დღეებიც მქონდა, რატომღაც ყველას ერიდება, თქვას, რომ ბედნიერია. თითქოს ეშინიათ, რომ ამის აღიარებით ბედნიერებას დაკარგავენ. როცა ბედნიერი ვარ, ამის თქმის არ მეშინია, ისე კი, არც უბედური კაცი ვარ და არც ბედნიერი, სადღაც შუაში ვარ გაჩხერილი. იცით, ყველაზე მეტად რისი მეშინია? სიბერის! მეშინია, ამაზე მეტად არ დავბერდე. არ მინდა, ვინმემ თქვას, ნახეთ, როგორ მიდის, ეს უბედური როგორ დაჩაჩანაკებულაო. თუ სკლეროზი დაგემართა, ხომ სულ მთლად უბედურებაა!“ – მისი ცხოვრების ეს ეპიზოდები გურამ ლორთქიფანიძის პირადი საუბრებიდან ავკინძეთ. ეს არის მსახიობ გურამ ლორთქიფანიძის (ლორთქია) – ერთი თბილისელი, ძალიან საინტერესო კაცის, ცხოვრების დღიურები, რომელიც ბევრ საინტერესო ამბავს მოგიყვებათ.

ოროსანი „სკრიპაჩი“
გურამ ლორთქიფანიძემ ბავშვობა ვერაზე გაატარა. უამრავი მეგობარი ჰყავდა, მათგან 15 აკადემიკოსი გახდა. ერთი მე ვარ „ბეზდელნიკიო“, – ხშირად ხუმრობდა, მშობლებს უცხო ენებზე, ვიოლინოზე დაჰყავდათ, მისი მშვიდი ცხოვრება ერთმა სიტყვამ შეცვალა, ერთ დღეს ქუჩაში ვიოლინოთი მიდიოდა, ყელზე ბაფთა ეკეთა. უცებ ვიღაცამ დაუყვირა: „სკრიპაჩ, ტრიპაჩ!“ და ყველაფერი იმ დღიდან შეიცვალა. „სკრიპკა“ მოისროლა და სწავლასაც უკლო.

„თბილისის თითქმის ყველა სკოლა მოვიარე, აღარ ვსწავლობდი და ერთ ადგილას დიდხანს არ მაჩერებდნენ. ბოლოს ერთ-ერთ სკოლაში 12 ორიანი გამომაყოლეს, ყველაფერს გეფიცებით, არ გატყუებთ! ოროსანი მოსწავლე კონსერვატორიასთან არსებულმა მუსიკალურმა ათწლედმა შემიფარა. „სკრიპაჩ, ტრიპაჩ“ – ეს სიტყვები ბედისწერასავით მექცა. იმ დღეს ასე რომ არ მოემართათ, მუსიკოსი გამოვიდოდი და ახლა რომელიმე ორკესტრის უკანა რიგში ვიჯდებოდი, „სკრიპკას“ ავაწრიპინებდი“ – იუმორით იხსენებდა ბატონი გურამი.

ათწლედის დამთავრების შემდეგ მოსკოვში სარეჟისოროზე სურდა ჩაბარება. იმ წელს მიღება არ იყო, ამიტომ თბილისის უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკაზე ჩააბარა... უნივერსიტეტში სწავლის პარალელურად, კინოსტუდიაშიც მუშაობდა. ფილმების გადაღებებში მონაწილეობდა. „ფულიანი ბიჭი ვიყავი, ხელფასიც მქონდა და სტიპენდიაც, ჩემს სამეგობროში ჰალსტუხი პირველად მე გავიკეთე, სხვები „არიფები“ იყვნენ, მოკლედ, „მოდნი“ ბიჭი ვიყავი“, – ყვებოდა მსახიობი.

ქართული კინოს ვარსკვლავებთან
1949 წელს კინოსტუდიაში ფილმზე „გაზაფხული საკენში“ დაიწყეს მუშაობა. გადაღებები აფხაზეთში მიმდინარეობდა. ფილმში თეატრის ნამდვილი ვარსკვლავები მონაწილეობდნენ – შალვა ღამბაშიძე, გიორგი შავგულიძე, სანდრო ჟორჟოლიანი, აკაკი კვანტალიანი, ედიშერ მაღალაშვილი, მიხეილ სარაული. მათ შორის იყო

18 წლის ლორთქიაც, ამ დასთან მთელი ერთი წელი გაატარა. იმ პერიოდიდან ბევრი მოგონება დარჩა.

„ერთხელ კბილი ამტკივდა, ნომერში ჟორა შავგულიძესთან ერთად ვიყავი, მთელი ღამე გაათენა, რაღაცებს მიყვებოდა, რომ კბილის ტკივილს ძალიან არ შევეწუხებინე... სანდრო ჟორჟოლიანს ძალიან უყვარდა რძე. სოხუმელებს ჩვენთან კვერცხები და რძე მოჰქონდათ, სარაული ჟორჟოლიანს აუდუღარ რძეში პურს უგდებდა. სანდრო რომ ადუღებდა, რძე ხაჭოდ იქცეოდა ხოლმე. გაკვირვებული ამბობდა, კაცო, ჩემი რძე ხაჭო რატომ ხდებაო.
ერთხელ სარაულმა 40 კვერცხი იყიდა. თითოეული ნემსით გახვრიტა და გამოწურა. წარმოიდგინეთ, ამას რამხელა ნებისყოფა დასჭირდებოდა. ჟორჟოლიანმა რამდენი კვერცხიც გატეხა, იმდენი ცარიელი აღმოჩნდა. გაკვირვებული ამბობდა, ვახ, კაცო, ეს რა ხდებაო.“

„აგული ერისთავი შენ იქნები!“
უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ გურამ ლორთქიფანიძე მოსკოვში გაეგმზავრა და სარეჟისორო კურსებზე ჩააბარა. 2 წლის შემდეგ უკან დიდი გეგმებით დაბრუნდა. ფილმების გადაღებაზე ოცნებობდა, თუმცა მისი ცხოვრება, სწორედ, გადასაღებ მოედანზე შეიცვალა – ელდარ შენგელაიას ფილმ „არაჩვეულებრივ გამოფენაში“ მეორე რეჟისორად დაამტკიცეს. სინჯების გაკეთება, მსახიობების შერჩევა, მომზადება, ჩაცმა ევალებოდა. პიპინიას როლის შემსრულებელს ელდართან ერთად ეძებდა. ერთ-ერთმა მოყვარულმა მსახიობმა მიასწავლა, გურიის სოფელ აცანაში საინტერესო ტიპაჟი ცხოვრობსო. პიპინიას ძებნაში აცანაში მართლაც ჩავიდნენ. ბატონი გურამი იმ დღის შესახებ გვიყვებოდა: „ნახევრად აშენებულ სახლში ვნახეთ კაცი გაბურძგნული თმითა და გრძელი ხელებით. მაშინვე ვიყვირე, ელდარ, ეს პიპინიაა-მეთქი. პიპინია, ანუ ვასილ ჩხაიძე, სოფლის სკოლაში გერმანულს, ინგლისურსა და ფიზკულტურას ასწავლიდა. საოცარი ადამიანი იყო. მიწიერს არ ჰგავდა, ბავშვური ბუნება ჰქონდა, ფაქტობრივად, ფილმი მან გააკეთა. არაფერი შეგვიცვლია, არც გრიმი გაგვიკეთებია. ცხოვრებაშიც ზუსტად ისეთი იყო“. პიპინიას შემსრულებელს ახალგაზრდა რეჟისორიც დაუახლოვდა (ავტორი – ი. მჭედლიძე). ერთ დღეს ელდარ შენგელაიამ შემთხვევით დაინახა მამა-შვილივით მოსაუბრე პიპინია და ლორთქია. ორივეს ერთ-ერთი სცენის გათამაშება მოსთხოვა, მათი თამაშით აღფრთოვანებულმა რეჟისორმა იყვირა, აგული ერისთავი შენ იქნებიო.

ოცნებებში დარჩენილი პროფესია
აგულის როლმა გურამ ლორთქიფანიძის ცხოვრება შეცვალა. ახალ-ახალ ფილმებში იწვევდნენ. თამაში დიდ სიამოვნებას ანიჭებდა, ფილმის გადაღება კი ოცნებად რჩებოდა.

„მინდოდა, ფილმში კარგი ბიჭი გადამეღო, ქუჩებში ნაღდი თბილისელი გამეტარებინა. ის ბიჭი ცოტათი მე მემგვანებოდა, ჩემი რაღაც მასში აუცილებლად იქნებოდა... ოცნება ვერ ავისრულე, მაგრამ ის ბიჭი სულ თავში მიღიტინებს. ვიცი, ასეთ ფილმს ოდესმე ვინმე მაინც გადაიღებს. ჩემს ცხოვრებაში აგული ერისთავი რომ არ ყოფილიყო, გადავიღებდი რამდენიმე ჩვეულებრივ ან თუნდაც კარგ ფილმს, მაგრამ ასეთი პოპულარული არ ვიქნებოდი. რეჟისორი რაღაცნაირად იჩაგრება, მსახიობი ყოველთვის უფრო წინა პლანზე დგას“.

გამხელილი საიდუმლო
„სიყვარული ორმხრივი უნდა იყოს. ქალს ფაქიზად უნდა მოეპყრო, ზოგჯერ შეიძლება, მოიტყუო, უთხრა, დღესაც რა ლამაზი ხარო. ასეთი ტყუილი საჭიროა, რომ ძაფი არ გაწყდეს. ერთი გოგონა მომწონდა. მასთან ძალიან მხიარული ვიყავი. სუფრასთან ვმღეროდი, ვმხიარულობდი. მერე გავიგე, რომ იმ გოგოსაც მოვწონდი. იცით, რა დამემართა? თითქოს შევიბორკე, მასთან ერთად ვეღარც ვმღეროდი, ვეღარც ვლაპარაკობდი. ერთხელ ჩაიში შაქრის ნატეხიც ვერ ჩავაგდე, ძირს დამივარდა. მოკლედ, იმ ქალთან საქციელი წამიხდა. ერთ დღეს სახლამდე მივაცილე. უცებ მომიბრუნდა და მითხრა, ჩემ გვერდით აღარ დაგინახოო და დამშორდა. იცით, რა მომივიდა? სანაპიროს ფეხით გავუყევი, გრძელი პალტო მეცვა, პაპიროსს ვაბოლებდი. ჩელუსკინელების ხიდთან გავჩერდი, მტკვარი მთვარეს ირეკლავდა. დავცქეროდი და ვფიქრობდი, მტკვარში თავი დამეხრჩო და ყველაფერი ამით დამესრულებინა. უკვე გადახტომას ვაპირებდი, რომ მხარზე ვიღაცამ ხელი მომითათუნა. მივიხედე, ჩემ წინ ახალგაზრდა კაცი იდგა. მითხრა, პაპიროსი მომაწევინეო. უცებ გამოვფხიზლდი. მივხვდი, რომ სისულელეს ჩავდიოდი. არადა, ის ბიჭი რომ არ მოსულიყო, ნაღდად გადავხტებოდი!“

განრისხებული სესილია

„ცისფერი მთების“ გადაღებისას ქალბატონი სესილია თაყაიშვილი ცუდად იყო, საავადმყოფოდან პირდაპირ გადაღებებზე მოჰყავდათ. ისე მოხდა, რომ გადაღებები რამდენიმე დღის მიყოლებით ჩავშალე. ნაბახუსევზე მივდიოდი და თამაში არ გამომდიოდა, ამით გაბეზრებულმა სესილიამ გვერდზე გამიყვანა და მიყვირა, ბიჭო, მაცალე სიკვდილი, შენი დედაო... ნუ მაგინებ-მეთქი, ვუთხარი. ნუ გაგინებ კი არაო და სახეში მთელი ძალით მლეწა.

დიდი ადამიანი
ფილმში „რაჭა ჩემი სიყვარული“ დოდო აბაშიძემ წამიყვანა. იმ პერიოდში სხვა ფილმში მთავარი როლი უნდა მეთამაშა, მაგრამ რატომღაც აღარ ამიყვანეს. დოდო სახლში მოვარდა, წვერი გამაპარსვინა და რაჭაში წამიყვანა. რეჟისორს უთხრა, გურამი დაგვიჩაგრეს და უნდა ათამაშოო. დოდომ მდგომარეობიდან გამომიყვანა. დიდი ადამიანი იყო. ნიღაბს ატარებდა, თორემ შინაგანად სევდიანი, ერთ ქალზე შეყვარებული კაცი გახლდათ. იმ ქალის სიყვარულს გადაჰყვა კიდეც. ოთახში ჩაიკეტებოდა, მაგრამ იქიდან რომ გამოვიდოდა, ყველას იმედს გვაძლევდა. მეგობრებმა კი ვიცოდით, რომ გოლიათი კაცი გულით დიდ სევდას დაატარებდა.