რას ნიშნავს ნამდვილი პატიება

– ხომ არ მატუტუცებს, როდესაც სხვები ყველაფერს მპატიობენ, როგორ ცუდადაც უნდა მოვიქცე და, მეორე მხრივ, მე, როდესაც ყველას ყველაფერს მივუტევებ, სულელის როლში ხომ არ ვარ?

– სახარებაში წერია, მიუტევეთ სამოცდაათჯერ შვიდჯერო და აქედან თითქოს ჩანს, რომ მიტევება უპირობოა, მაგრამ ჩვენ ერთი სიტყვა გამოგვრჩა: თუ გეტყვის, მაპატიეო... როგორ მოგიტევო, როდესაც მისატევებელი არაფერი გაქვს და არც ითხოვ მიტევებას? თუ არ გთხოვს, მაშინ რა აზრი აქვს მიტევებას?! გიჟს რომ მიუტევო, შეიძლება, უარესი შედეგი მიიღო. ამდენად, უნდა გავიაზროთ, რას ნიშნავს მიტევება.

– რატომღაც, მიიჩნევა, რომ ეკლესიურმა ადამიანმა ყველას ყველაფერი უნდა აპატიოს, მიუხედავად იმისა, თუ როგორ მოექცევიან.

– ეს მცდარი გაგებაა. პატიება და უპატიებლობა წყალობად და უწყალობად გარეგნულად ჩანს, არადა სინამდვილეში, შესაძლოა, რომ არ ვპატიობ, სწორედ, მაშინ ვიწყალებ, ხოლო როდესაც ვპატიობ, ეს უწყალობაა და დათვურ სამსახურს ვუწევ. აქ მთავარია, რატომ პატიობ პიროვნებას, იმიტომ რომ საკუთარ თავს იცავ, თუ იმიტომ არ პატიობ, რომ მისთვის სიკეთე გინდა?! ხანდახან სიმკაცრე წყალობის გამოვლენაა და, მე რომ მკითხოთ, პატიებაც. პატიება ის კი არ არის, თავში რომ ჩამარტყამს, პასუხი არ გავცე, პირიქით – ამით შეიძლება, სულ დავღუპო ადამიანი.

აქ დგება მეორე მნიშვნელოვანი საკითხიც: ვინ არის ის ადამიანი, ვისაც პატიობ, ვინც შენ წინ დგას ამ დროებით სხეულში თუ მისი შინაგანი არსი? როდესაც ადამიანის მიმართ წყალობას ვიჩენ, მისი სულისადმი ვიჩენ წყალობას, რაც შეიძლება, მისივე სხეულისთვის ძალიან მტკივნეულიც კი იყოს. პავლე მოციქული ცოდვილ კაცზე წერს: გადაეცეს სატანჯველად სატანას, რომ მისი სული ცხონდესო.

ხშირად ადამიანს შეიძლება, მკაცრად მოვექცე, პასუხიც მოვთხოვო კანონის წინაშე, არ დავუთმო და ამით ძალიან დიდი წყალობა გამოვიჩინო მისი სულისადმი. თუმცა თავად შეიძლება, იფიქროს, რომ უსამართლოდ ვექცევი, რადგან საკუთარი თავი ეს დროებითი ფიზიკური სხეული ჰგონია და მისთვის სიკეთე კომფორტის ზონაში დატოვებაა. შენ თუ მართლა მოწყალე ხარ, მაშინ მოწყალე უნდა იყო დიდი ადამიანის მიმართ, ვისაც შენი სიმკაცრე გაზრდის ცნობიერად.

ზუსტად ასევე გვექცევა ღმერთი, როდესაც განსაცდელებსა და ტკივილებს გვიგზავნის. მოციქულები წერენ: ვინც უყვარს, სწორედ, მას სჯის ღმერთიო. მშობლები იმიტომ გვსჯიან, რომ ამ წუთისოფელში უნდათ ჩვენთვის სიკეთე, ხოლო ღმერთი იმიტომ გვსჯის, რომ სიკეთე მოგვეცეს მარადისობისთვის, ამდენად, თუ დაუსჯელები დარჩებით, ნაბუშრები ხართ და არა კანონიერი შვილებიო. თუ ადამიანი მიყვარს, შეიძლება, ჩემგან წყალობა იყოს „უპატიებლობა“, ანუ არ მივცე მას საშუალება, გაიტანოს თავისი, რასაც აკეთებს უგუნურებით. ამ შემთხვევაში, მისადმი ჩემ მიერ გამოჩენილი სიმკაცრე იქნება წყალობა, რომ არ ჩაიდინოს უგუნურობა. მაგალითად, ადამიანი სასმელსაა მიძალებული და მთხოვს არაყს, მე გულმოწყალება უნდა გამოვიჩინო და არაყი მივცე?! ასეთ დროს სიმკაცრე აუცილებელია, რადგან შენ მისი სიცოცხლის წინაშე ხარ პასუხისმგებელი. არაერთხელ გვითქვამს, რომ ადამიანს, ცხოველების მსგავსად, არ აქვს გარედან მოცემული ბოროტება და სიკეთე. აქამდე უნდა მივიდეს თავისი განვითარებით. ადამიანში, ძირითადად, ორი გამოკვეთილი ძალაა: წყალობა და თავშეკავება, ანუ გახსნილობა, ყველაფრის გაღება და ამ დროს თავშეკავება, სიმკაცრე, მომჭირნეობა. იმაზე ლაპარაკი, თუ რომელი ჯობია, აბსურდია. ეს იგივეა, გკითხო, საჭესთან რომ ზიხარ, გაზს უნდა დააჭირო ფეხი თუ მუხრუჭს-მეთქი, იმიტომ რომ იმისდა მიხედვით უნდა იმოქმედო, თუ როგორ გზაზე მოძრაობ. სოლომონის იგავია: ფული, სანამ ხელი არ გაგიოფლიანდება, არ მისცეო. ესე იგი, უპირობოდ კარგი არ არის, რომ მისცე ფული ან უპირობოდ ცუდი არ არის, რომ არ მისცე ფული, ისევე, როგორც რუსთაველი ამბობს: „ზოგჯერ თქმა სჯობს არათქმასა, ზოგჯერ თქმითაც დაშავდების“. მოდი და გაიგე, რა ჯობია?! ადამიანი შემოქმედი რომ გახდეს, იმას კი არ უნდა ეცადოს, რომ ხან ასეთი იყოს და ხან ისეთი, არამედ ამ ორი ურთიერთსაწინააღმდეგო თვისების: სრული გაცემისა და სრული თავშეკავების, შუაში მოექცეს. ეს რომ შეძლო, ადამიანი უნდა გიყვარდეს. თუ არ გიყვარს, ისეთ რაღაცებსაც დაუთმობ, რაც დაღუპავს მას ან პირიქით, ისე გულგრილად ჩაუვლი გვერდით, თითქოს საერთოდაც არ არსებულა. ხოლო, თუ ადამიანი გიყვარს, ეს სიყვარული გაიძულებს, რომ ამ ორიდან მისთვის საუკეთესო ვარიანტი ამოარჩიო.

ებრაული ცნებებია: „ხესეთი“, „გვურა“ და „ტიფერეტი“. „ხესეთი“ – ეს არის წყალობა, გაცემა, მიმღებლობა, სრული გახსნილობა; „გვურა“ – თავშეკავება, გონიერება, მომჭირნეობა, შენახვა იმის, რაც გაქვს; ცალ-ცალკე ორივე უკიდურესობაა. მესამე მდგომარეობაა „ტიფერეტი“, ანუ ჰარმონია. „ტიფერეტს“ კი ორი რამ ახასიათებს „ემეთი“ – ჭეშმარიტება და „რეჰამიმი“ – გულმოწყალება, როდესაც ადამიანის მდგომარეობაში ისე ღრმად შედიხარ, რომ ზუსტად იცი, წყალობიდან და სიმკაცრიდან რომელი მისცე მას, რომელია მისთვის უკეთესი. ჩითილს ზედმეტი წყალობა, ანუ წყალი, დაალპობს, ხოლო ზედმეტი სიმკაცრე, ანუ მზე, გაახმობს. მაგალითად, სიმინდის ყანას მარგლავენ, რადგან სიმინდებს შორის გარკვეული მანძილი უნდა იყოს და თუ ორი ერთმანეთთან ახლოსაა, ერთ-ერთი უნდა მოჭრან, არადა შეიძლება, ორივე კარგი იყოს, მაგრამ ორივე რომ დატოვო, ერთმანეთს დაღუპავენ.

ასე რომ, ხშირად ნამდვილი წყალობა დაუნდობლობაა და გარეგნულად წყალობა – დამღუპველი. შესაბამისად, ჭეშმარიტება დადებული არ არის, ის დროში გამოცდილებით, შეცდომებით იხვეწება. პატიებისთვის აუცილებელია სიყვარული და გონიერება, მაგრამ მთავარი მაინც მესამეა: იმოქმედო ადამიანისთვის არა როგორც წარმავალი, არამედ, როგორც მარადიული არსებისთვის. ღმერთიც ასე იქცევა: მძიმე ფიზიკურ მდგომარეობაში შეიძლება, ჩაგვაგდოს, მაგრამ ეს ჩვენი დიდი ცხოვრებისთვის ძალიან დიდ სიკეთეს მოგვიტანს. თუ გვინდა, რომ ჩვენც ღმერთივით სრულყოფილები ვიყოთ, ისე უნდა გვიყვარდეს ადამიანი, როგორც ღმერთს უყვარს და შემდეგ, სწორედ, ეს სიყვარული გვაიძულებს, ვიყოთ დაუნდობლები ან თავგანწირულები მისი სიკეთისთვის. ადამიანის სიყვარულია მისი არსის და არა მისი ფიზიკური მოთხოვნილებების სიყვარული. მაგრამ აქვე უნდა გვახსოვდეს: თუ ადამიანი გულწრფელად გეტყვის, მაპატიეო, უნდა აპატიო. რატომ? იმიტომ რომ, როგორც კი გულით თქვა, მაპატიეო, მას ღმერთმა უკვე აპატია და რა უფლება გაქვს, შენ არ აპატიო?! ვინც მოინანია, ის ცოდვისგან თავისუფალია, მისი ცოდვა გაქრა.